امروز توی دانشکده یک جلسه گروهی داشتیم. به اطرافم نگاه کردم و دیدم چقدر تنوع نژادی بالاست. وقتی که به کامپیوترم برگشتم، وبسایت دانشکده رو باز کردم و شمردم. بیست و چهار عضو هیئت علمی دانشکده ما از چهارده کشور مختلف جذب شدن. اصلی ترین معیار در جذب اعضای هیئت علمی همکاری های خارجیشونه و دانشکده ها بودجه جداگانه ای برای فرستادن دانشجوهای دکتری به فرصت های مطالعاتی و کنفرانس ها در نقاط مختلف جهان دارن.
بدون شک یکی از مشکلات جامعه ایران در مسیر توسعه، ایزوله بودن و گسستگی فکری و فرهنگیش از سایر ملت های جهانه.
گسترش استفاده از اینترنت با این که مزایای زیادی داشته اما نتونسته سطح تماس مردم ایران با محیط خارج از خودش رو افزایش بده. مردم ما اکثرن انگلیسی بلد نیستن و عموماً استفاده شون از اینترنت محدود به شبکه های اجتماعیه. شبکه هایی که توشون بقیه ایرانی ها رو دنبال میکنن و احیاناً شاید چندتا سلبریتی خارجی. ارتباط دوطرفه و تماس واقعی با مردم خارج از ایران همچنان نزدیک به صفره.
علاوه بر این، میلیون ها ایرانی خارج از کشور راهی برای تعامل و انتقال تجربیات به داخل ایران ندارن. رفت و آمد به ایران و انجام دادن بیزنس توی کشور پیچیده، هزینه بر و در مواردی حتا خطرناکه.
برای همین جامعه ما فرصت تماس با محیط بیرونیش رو از دست داده. برای درک اهمیت این موضوع، تصور کنید برگردیم به میلیون ها سال پیش وقتی که انسان ها به وجود نیومدن و میمون ها هنوز هوشمندترین گونه های روی زمین بودن. فرض کنید یک درصد از میمون ها رو به جزیره ای کوچیک و از نظر منابع محدود منتقل کنیم. کوچیک بودن این جزیره از این نظر مهمه که عملن امکان انفجار جمعیتی میمون ها رو فراهم نمیکنه و تعداد میمون ها در گذر سالها کم تا بیش ثابت میمونه. چند میلیون سال بعد اگر برگردیم به اون جزیره خواهیم دید که این میمون ها تغییرات ظاهری زیادی پیدا کردن و روحیات و رفتارهای جدیدی از خودشون بروز میدن. درست مثل اون 99 درصد دیگه که در تماس با هم و در نتیجه زاد و ولد های متعدد تغییرات زیادی کردن. منتها به احتمال نزدیک به یقین این دو گروه مسیرهای توسعه متفاوتی رو طی میکنن. قطعاً توی گروه بزرگتر جهش های ژنتیکی بیشتری به وجود اومده و تکامل سرعت بالاتری به خودش گرفته. هیچ بعید نیست توی جمعیت 99 درصدی ما موجوداتی شبیه انسان های هوشمند امروزی رو ببینیم که سیستم هایی به پیچیدگی ایرباس A380 میسازن در حالی که جمعیتِ ساکن جزیره کوچیک تر همچنان میمون هایی هستن که در اوج تکاملشون مثلن بلدن با سنگ آتیش روشن کنن.
اگه آزمایش بالا رو به جای میمون ها روی جمعیت انسان های امروزی انجام بدیم، یعنی گروهی از انسان ها رو توی یک جغرافیا محبوس کنیم، کاری که جمهوری اسلامی چهل و چند ساله که داره میکنه، به خاطر مهارت های فعلی انسان ها و سرعت بالای تکاملشون به کمک تکنولوژی، در یک بازه به مراتب کوتاه تر از اونچه در مورد میمون ها مثال زدیم شاهد عقب ماندگی های شدید تکاملی در جمعیت محبوس شده خواهیم بود.
با این توضیحات برای توسعه ایران خیلی مهمه که مردم داخل ایران به زبان انگلیسی مسلط بشن، فرصت سفرهای بلندمدت به خارج از کشور رو پیدا کنن (نه سفرهای یک هفته ای) و به هر طریقی با جامعه جهانی ارتباط بگیرن. در عین حال این وظیفه هم روی دوش ایرانی های خارج از کشور هست که با انتقال مشاهداتشون به دوستان و اطرافیانشون درباره شیوه زندگی مبتنی بر عقل و منطق و صحبت کردن از عادات صحیح مردم کشورهای مختلف، به شکل مصنوعی زمینه افزایش تماس مردم ایران با خارج رو فراهم کنن. پست کردن عکس از نقاط دیدنی، شوآف کردن با ماشین آخرین سیستم و حرف زدن از لذت پوشیدن شلوارک البته کمکی به این موضوع نمیکنه.
شخصا هر وقت تفاوت برجسته ای توی رفتار مردم خارج از ایران در مقایسه با رفتار مردم داخل ایران میبینم سعی میکنم با دوستام در موردش صحبت کنم.
مثلا امروز که به مدت 4 ساعت کل دانشکده برق رو تعطیل کردن تا همه اساتید و دانشجوهای دکتری و پژوهشگرها توی سالنی جمع بشن و توی کارگاهی درباره اصول بهداشت و ایمنی کار شرکت کنن، موضوعاتی در ذهنم پررنگ شد که دوست دارم باهاتون مطرح کنم:
– توی دانشکده ما یک موقعیت شغلی برای بهداشت و ایمنی حین کار تعریف شده.
– به صورت مرتب و هر دو هفته یکبار جلساتی برای بررسی ریسک های ایمنی دانشکده تشکیل میشه.
– در هر نقطه از دانشکده، حداکثر در فاصله 50 متری یک کیت کمک های اولیه نصب شده.
– هر شش ماه یکبار سیستم آلارم دانشکده تست میشه.
– تعدادی از افراد دانشکده دوره ی کمک های اولیه دیدن و بقیه هم اگه بخوان میتونن دوره رو بگذرونن. نه تنها آموزش ها رایگان ارائه میشن بلکه برای تایمی که برای آموزش دیدن میذارید بهتون دستمزد میدن.
– بعد از اینکه معلوم شد کیسِ شارژر لپ تاپ یکی از دانشجوهای دانشکده عمران برق داشته (پارسال) یک پیمانکار خصوصی سالی دو بار میاد دانشکده و تمام کابل ها و شارژرها رو بازدید میکنه و با نصب یک لیبل سالم بودنشون رو تایید میکنه. در نتیجه استفاده از کابل های بدون لیبل ممنوع شده (نمونه خوبی از اصلاح و مقاوم سازی سیستماتیک).
– توی تمام آزمایشگاههای دانشکده دستورالعملهای ایمنی مخصوص به اون آزمایشگاه قرار داده شده و هر کسی که از آزمایشگاهی استفاده میکنه باید حتماً دورههای ایمنی مخصوص به اون آزمایشگاه رو توی سامانه درسی دانشگاه بگذرونه.
– یک مکانیزم کمی برای ارزیابی عملکرد دانشکده از نظر تضمین بهداشت و ایمنی کار وجود داره. تعداد حوادث سال گذشته، متوسط مدت زمان پیگیری حوادث و موارد مشابه دیگه به صورت شاخص هایی از عملکرد دانشکده مونیتور میشن.
– ریسپانسیبیلیتی ها به شکل هرمی تعریف شدن و کاملن مشخصه که اگه حادثه ای توی دانشکده پیش بیاد چه کسانی متهم میشن و باید از خودشون دفاع کنن.
– دوست ایرانی من وسط جلسه پیشم گلایه کرد که “این چیه بابا؟ وقتمون داره تلف میشه”.
– اهمیت حفظ ایمنی و رعایت قوانین به عنوان یک ارزش از بچگی آموزش داده میشه. بر خلاف فرهنگ ایرانی که رعایت اصول ایمنی رو معمولن با صفات منفی مثل ترسو و بزدل بودن تعبیر میکنه، اینجا رعایت نکردن اصول ایمنی زشت و خجالت آوره و نشونه پایین بودن سطح شعور فردی تعبیر میشه.